بررسی ترکیبات شیمیایی گیاه آزیل در مرحلة بذر‌دهی با چهار روش مختلف آزمایشگاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه شیمی، دانشگاه پیام نور، ص. پ. 4697-19395 تهران، ایران

چکیده

گیاه آزیل بومی ایران و از خانوادة چتریان (تیرة جعفری) است. هدف از این تحقیق شناسایی ترکیبات شیمیایی گیاه آزیل با روش‌های آزمایشگاهی موجود و معرفی بهترین روش است. ازاین‌رو، پس از برداشت گیاه جمع‌آوری‌شده از استان لرستان و خشک‌کردن آن‌ها در سایه، با روش‌های تقطیر با آب (کلونجر)، سوکسله (حلّال نرمال هگزان)، اولتراسونیک (دو حلّال اتانول و استون) و SDE (Simultaneous Distillation-Extraction)، اسانس و عصاره تهیه شد و پس از تغلیظ با روتاری و خشک‌کردن با سولفات سدیم انیدر، به دستگاه GC/MS تزریق شدند. در روش کلونجر بیست‌وهفت ترکیب (98.97%) شناسایی شد، که ترکیبات عمده منوترپن‌ها بودند، در روش سوکسله هجده ترکیب (98.68%) شناسایی شد که ترکیبات عمدة سسلین (42.08%)، آلفا-پینن (13.78%) و ویتامین E(7.4%) بودند، در روش اولتراسونیک- حلّال استون، فقط سه ترکیب آلفا-پینن، استیریل استیک اسید و بیس فنول، در روش اولتراسونیک- حلّال اتانول، فقط چهار ترکیب آلفا-پینن، سسلین، سلینیدین و ویتامین E و در نهایت با روشSDE، فقط آلفا-پینن (1.66%) شناسایی شد. تعدادی از ترکیبات مشترک در روش‌های مختلف دیده شد. بارزترین نتیجه شناسایی ترکیب سسلین- پیرو کومارینی بود که خاصیت دارو- درمانی آن به اثبات رسیده است و فقط در روش سوکسله و اولتراسونیک- با حلّال قطبی شناسایی شد. به‌عنوان نتیجه‌گیری، روش صنعتی را برای استخراج برخی ترکیبات شیمیایی مهم گیاهان، با توجه به کاربرد دارو ـ درمانی و حشره‌کشی، می‌توان طراحی کرد. به جهت محدودیت‌های آزمایشگاهی، برای ارتباط این تحقیق با صنعت، پیشنهاد می‌شود تکرارپذیری، جداسازی و تعیین مقدار و استفاده از تکنیک‌های پیشرفتة طیف‌سنجی پروتون و کربن-13و غیره صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها


[1] مظفریان، و. فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: فرهنگ معاصر, 1375.
 
[2] میرجلیلی، م.ح. جایگاه اقتصادی گیاهان اسانس‌دار در جهان. ماهنامة زیتون. 1382، 157: 29-26.
[3] Sefidkon F. and Abdoli M. Essential oilcomposition of Azilia eryngioides (Pau) Hedge et Lamond from Iran. J Essent Oil Res. 2004;16:103-4. http://dx.doi.org/10.1080/10412905.2004.968662.
 
[4] Masoudi S., Ameri N. and Rustaiyan A., Moradalizadeh M. and Aberoomand P. Volatile Constituents of three umbelliferae herbs, Azilia eryngioides (Pau) Hedge et Lamond, Laser trilobum(L.) Borkh. and Falcaria falcarioides (Bornm. et Wolff) growing wild in Iran. J. Essent. Oil Res., 2005;17:98-100.
DOI: 10.1080/10412905.9698843
 
[5] Mahboubi M KN and Ghazian F. Chemical composition antimicrobial and antioxidant activity of Azilia eryngioides essential oil. J Biharean Biologist., 2010;4(2):127-32.
 
[6] Ebadollahi A MM. Inseticidal activity of the essential oil isolated from Azilia eryngioides (Pau) Hedge et Lamond against two beetle pests Chilean. Journal of Agricultural Res., 2011;71(3):407-11.
 
[7] Magiatis P.; Melliou E.; Skaltsounis AL; Mitaku S.; Leonce S.;Renard P.; Pierre A. and Atassi G. Synthesis and cytotoxic activity of pyranocoumarins of the seselin and xanthyletin series. J Nat Prod., 1998;61(8):982-86. doi: 10.1021/np9800295
 
[8] Eight Peak Index of Mass Spectra, 3rd Edition. Anal Chem., 1985;57(13):1442A-A.
 
[9] R.P Adam. Identification of essential oil components by GC/MS. Stream, USA: Alured Pub., 2009.
 
[10] Huang L KY, Mark Cosentino L, Fan S, Chen Chin-Ho, McPhail Andrew T, Fujioka T, Mihashi  K, Lee. Kuo-Hsiung, Anti-aids agents. 15. Synthesis and anti-HIV activity of dihydroseselins and related analogs. J Med Chem., 1994;37(23):3947-55. https://eurekamag.com
 
[11] a) Saliha R.;Seyed T. Raza; Faizal A.; Absar A.; Shania A. and Farzana M. The role of vitamin